İzlanda: İki Kıta Arasında Denge İsteyen Küçük Bir Ada

Kuzey Amerika ve Avrupa, kıtasal plakaların çarpıştığı bu adanın altında buluşuyor. İzlandalılar her iki tarafın da çıkarlarını dengelemeye çalışıyor.

Amerikan Wall Street Journal’ın haberine göre nüfusu 400 binden az olan bu ülke bir “anomali.” NATO’nun kurucu üyelerinden biri olmasına rağmen ordusu yok. Kökleri Avrupa’da olsa da Avrupa Birliği’nin bir parçası değil. Geleneksel olarak bir balıkçı adası olan İzlanda, bol jeotermal ve hidroelektrik enerjisi sayesinde bir teknoloji merkezi haline geldi.

İzlandalılar onlarca yıl boyunca huzurlu bir şekilde uzakta yaşadılar. Grönland ve Norveç arasındaki buzlu sulardaki konumları, Soğuk Savaş sırasında NATO’ya Sovyet deniz trafiğini izleyebileceği bir üs sunmuş, ancak ada sakinleri savaş gemilerinden gelebilecek tehlikeler konusunda pek endişe duymamışlardır.

ASKERİ RİSKLE KARŞI KARŞIYA

Bugün ise Kuzey Kutup Dairesi’nin hemen güneyinde yer alan ada, iklim değişikliğinin bir zamanlar geçit vermeyen su yollarını açmasıyla birlikte kuzeydeki askeri faaliyetlerin artmasından kaynaklanan risklerle karşı karşıya. İzlanda aynı zamanda ABD Başkanı Donald Trump yönetimi ile Avrupa arasında artan husumetten de etkileniyor.

Baskılar, Trump’ın ABD’nin sahip olmasını istediğini söylediği, yaklaşık 750 mil uzaklıktaki Grönland’da da kendini gösteriyor. Grönland’dan daha yeşil ve daha az buzlu olan İzlanda, Danimarka’nın geniş topraklarının maden zenginliğinden yoksun. İzlanda aynı zamanda uzun zamandır ABD ve NATO’nun savunma çabalarına da yardımcı oluyor; yönetim yetkilileri Danimarka’nın savunmasını kontrol ettiği Grönland’da böyle bir şeyin olmadığını söylüyor.

Washington’daki bir düşünce kuruluşu olan Hudson Enstitüsü’nde kıdemli bir araştırmacı olan Liselotte Odgaard, WSJ’ye yaptığı açıklamada, “İzlanda’nın NATO’da rol oynama isteği Grönland ile tezat oluşturuyor” diyor. Odgaard, Danimarka’nın yarı özerk adadaki askeri operasyonlarının, ABD’nin daha fazlasını yapma çağrıları ile Grönlandlıların bunu yapmama isteği arasında sıkışmış durumda olduğunu söylüyor.

Şimdi, Trump’ın baskısı altında Danimarka, adalıların onayıyla Grönland’daki askeri ayak izini genişletiyor. Odgaard, “Grönland savunmasının ihmal edilmesi bizi gerçekten kötü bir duruma soktu” dedi.

BAŞBAKAN, DÜNYANIN EN GENÇ LİDERLERİNDEN BİRİ

Başbakan Kristrun Frostadottir, İzlandalıların yakın bağları olan Grönland çevresindeki gelişmeleri yakından takip ettiğini söyledi.

36 yaşında dünyanın en genç ulusal liderlerinden biri olan Frostadottir, İzlanda’nın AB’ye katılımını destekleyen bir sosyal demokrat partinin başında. Katılım görüşmeleri, bir düzine yıl önce yaşanan avro bölgesi krizi sırasında kesintiye uğradı.

Trump’ın Grönland’ı alma tehditleri, tarifeler ve Avrupa’ya karşı düşmanlığı İzlandalıları tedirgin etti ve Avrupa’yı birçok kişiye daha çekici hale getirdi.

Yale Üniversitesi ve Boston Üniversitesi’nden yüksek lisans derecesi olan Frostadottir, İzlandalıların AB görüşmelerinin yeniden başlatılması için yapılacak referandumu Avrupa ve ABD arasında bir tercih olarak görmesini önlemek istiyor.